İçeriğimizde paslanmaz çelik alaşımlarının kimyasal yapılarından başlayarak, paslanmaz çelik özellikleri nelerdir ve hangi işlevler açısından önemlidir gibi sorulara cevap vermeye çalışacağız.

Paslanmaz çelik alaşımları, korozyona (paslanmaya) karşı yüksek düzeyde dayanım gösteren metalleri tanımlar. İcadı Harry Brearley’e atfedilir ve ilk örneğinin 1913 yılında hayatımıza girdiği kabul edilir. O günden bugüne, paslanmaz çelik alaşımları benzersiz özellikleri ve kullanım alanlarının genişliğiyle modern dünyamızın ayrılmaz parçası oldu diyebiliriz. Ancak paslanmazlık özelliği gösteren metaller; alaşımın içerdiği elementlere, şekillendirme yöntemine veya ısıl işlem uygulanabilirliğine gibi birçok faktöre göre farklı özelliklere sahiptir. Dolayısıyla paslanmaz çelik özellikleri, üründen ürüne farklılık gösterir. Havacılık, uzay teknolojileri gibi özel kullanım alanları için geliştirilmiş pek çok paslanmaz çelik alaşımı bulunmaktadır.

Yaygın kullanımı dolayısıyla hurda olarak da oldukça değerlidir. Hurda alımı ve fiyatlandırma süreci hakkında detaylı bilgiler için güncel hurda paslanmaz krom fiyatları sayfamıza göz atabilirsiniz. Paslanmaz çelik özellikleri hakkında bilgi vermeden önce alaşımların kimyasal yapısını incelemekle başlayalım.

Paslanmaz Çelik Nedir?

Yüksek düzeyde mekanik dayanıma ve korozyon direncine sahip olan paslanmaz çelik, parlak görünümlü bir demir-karbon-krom alaşımıdır. Paslanmaz çelik alaşımları; farklı oranlarda demir, karbon ve krom birleşimine ek olarak kükürt, nikel, manganez, nitrojen ve silikon gibi diğer metalleri veya gazları da içerebilir. Metal alaşımının gerçekten paslanmaz sayılabilmesi için en az %10,5 oranında krom içermesi gerekir. Paslanmaz çelik alaşımlarına, inoks veya korozyona dayanıklı çelik (CRES) de denmektedir.

Alaşım içeriğinin çok çeşitli olabilmesi sebebiyle tek tip paslanmaz çelik alaşımı yoktur. Piyasada 200’den fazla türde çelik alaşımı, “paslanmaz” nitelikli olarak kabul edilir. Farklı türlerinin ve özelliklerinin neler olduğunu paslanmaz çelik çeşitleri nelerdir yazımızdan, farklı kalite sınıflarının hangi işlevleri karşıladığı paslanmaz çelik kalite sınıfları nelerdir yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Paslanmaz Çeliğin Ham Maddesi Nedir?

Paslanmaz çeliğin ham maddesi -temelde- demir, karbon ve krom elementleridir. Ancak paslanmaz çelik özelliklerini ihtiyaç duyulan şekilde geliştirebilmek için alaşıma; nikel, mangan, molibden, nitrojen, sülfür, titanyum, bakır, vanadyum, wolfram gibi elementler eklenebilir veya temel elementlerin oranları değiştirilebilir.

Paslanmaz Çelik Özellikleri Nelerdir?

Paslanmaz çelik özellikleri içeriğine göre değişmektedir. Örneğin parlaklık, renk, korozyona karşı direnç seviyesi, mukavemet gücü, manyetiklik, sürtünme direnci gibi özellikler; alaşıma farklı elementlerin ilavesiyle değiştirilebilmektedir. Aşağıda listelediğimiz özellikler genel olarak verilmiştir. Bu başlıkta paslanmaz çelik özelliklerini genel bir çerçevede ele alarak, sunduğu avantajları vurgulamaya çalışacağız. Paslanmaz çelik özelliklerinin çeşitli kimyasal yöntemlerle çeşitlendirilebiliyor olması, çok değişik kalite ve niteliklerde ürünleri mümkün kılmaktadır. Bu sayede paslanmaz çelik kullanımı sürekli olarak yaygınlaşmaktadır.

Paslanmaz çelik özellikleri şunlardır:

Yüksek korozyon direnci
Yüksek mukavemet / dayanım özelliği
Çok düşük ve çok yüksek sıcaklıklarda kullanılabilme
Farklı mekanik ihtiyaçlara cevap verebilme
Aşınma direnci
Manyetiklik
Estetik ve işlevsel yüzey özellikleri
Parlaklık
Hijyeniklik
Kolay temizlenebilme
Hafiflik
İmalat kolaylığı
Bakım kolaylığı
Uzun ömürlü olma
Ekonomiklik (uzun ömürlü olmaları dolayısıyla)
Geri dönüştürülebilme

Paslanmaz çelik özellikleri, çok çeşitli sektörlerde farklı avantajlar sağlamaktadır. İnşaat sektöründe; yüksek dayanımı, hafifliği, bakım kolaylığı, uzun ömürlü olması gibi özellikleri sayesinde yapı elemanlarının uzun ömürlü olmasını sağlayarak sürdürülebilirlik avantajı sağlar. Otomotiv sektöründe; dayanıklılık, uzun ömürlülük, hafiflik özelliklerine ek olarak yüksek sıcaklığa ve aşınmaya dirençli olduğu için yakıt verimliliğini artırır. Sanat ve tasarım alanında; estetik, modern ve çağdaş görünümünün yanı sıra kolay şekillendirilebilirlik avantajı sağlar.